Biblia Tysiąclecia po raz pierwszy została wydana w roku 1965 i w chwili obecnej stanowi główny tekst czytań liturgicznych w Kościele katolickim. Prawie całkowicie wyparła użytkowany przez 350 lat tekst Biblii Jakuba Wujka. Z pewnością Biblia Tysiąclecia jest najpopularniejszym przekładem Pisma Świętego na język polski. Ale czy najlepszym?
Omówmy wybrane fragmenty Nowego Testamentu w przekładzie Biblii Tysiąclecia, aby się o tym przekonać.
W Liście Jakuba 4,14 czytamy:
Biblia Tysiąclecia: 14 Choruje ktoś wśród was? Niech sprowadzi kapłanów Kościoła, by się modlili nad nim i namaścili go olejem w imię Pana.
Biblia Paulistów: 14 Jeśli ktoś z was choruje, niech wezwie starszych Kościoła. Niech się modlą nad nim, namaszczając go oliwą w imię Pana.
Biblia Hosanna: (14) Choruje ktoś między wami? Niech wezwie prezbiterów Kościoła i niech się modlą nad nim, namaściwszy go oliwą w imieniu Pana.
W powyższych wersecie zostało użyte greckie słowo presbiteros, które literalnie oznacza starszy. Może odnosić się do mężczyzny starszego wiekiem, ale tu chodzi raczej o przełożonego wspólnoty chrześcijańskiej.
Katolicki przekład Biblii Paulistów podaje tu dosłowne tłumaczenie greckiego presbiteros na język polski. Mówi zatem o starszych. Jeden z najnowszych przekładów Pisma Świętego na język polski - Biblia Hosanna - mówi tu o prezbiterach, zwracając w ten sposób uwagę, że nie chodzi po prostu o mężczyzn starszych wiekiem, lecz o mężczyzn noszących we wspólnocie chrześcijańskiej tytuł prezbiterów, czyli przełożonych tej wspólnoty. Tylko Biblia Tysiąclecia mówi w tym miejscu o kapłanach, mimo że w języku greckim kapłani są oddawani przez zupełnie inne słowo. Zapewne chodzi tu o wsparcie katolickiej nauki o tym, że prezbiterzy Kościoła są w istocie jego kapłanami. Tekst Jakuba 4,14 nie daje jednak takich podstaw.
W 1 Liście do Tymoteusza 3, 6 czytamy:
Biblia Tysiąclecia: 6 Nie [może być] świeżo ochrzczony, ażeby wbiwszy się w pychę nie wpadł w diabelskie potępienie.
Biblia Warszawska: 6 Nie może to być dopiero co nawrócony, gdyż mógłby wzbić się w pychę i popaść w potępienie diabelskie.
Biblia Hosanna: (6) Nie [może być] neofitą, aby nie popadł w pychę i nie ściągnął [na siebie] diabelskiego wyroku.
W 3 rozdziale 1 Listu do Tymoteusza wymienione są cechy, które powinien posiadać biskup. Wśród tych cech wymienione jest kryterium, które w języku greckim brzmi me neofyton. Z etymologicznego punktu widzenia słowo neofyton to ktoś dopiero co zasadzony. Słowo to można było więc odnosić do roślin. Tutaj Apostoł Paweł odniósł je do chrześcijan, którzy niedawno uwierzyli w Chrystusa, prawdopodobnie nawiązując w ten sposób do słynnej wypowiedzi Pana Jezusa o tym, że jesteśmy winnymi gronami wszczepionymi w krzew winny, którym jest Chrystus. Owo wszczepienie jest początkiem życia duchowego chrześcijanina.
Biblia Tysiąclecia ów początek życia duchowego odnosi do chrztu. Problem polega jednak na tym, że Apostoł Paweł nie używa tutaj słowa, które w odniesieniu do chrztu jest używane w każdym innym miejscu Nowego Testamentu. Z jakiegoś powodu postanowił posłużyć się tu słowem nowo zasadzony, a nie nowo ochrzczony. Być może dlatego, że nie każdy ochrzczony jest w istocie zasadzony w Chrystusie - można bowiem przyjąć chrzest bezwiednie, np. w niemowlęctwie, lub z niskich pobudek, np. aby nie odstawać od reszty społeczeństwa. Nie każdy ochrzczony jest więc chrześcijaninem i prawdziwym uczniem Chrystusa.
Bliższa oryginałowi jest Biblia Warszawska. Mówi bowiem o nawróceniu, czyli o duchowym przeżyciu, a nie o obrzędzie, który może być martwy. Problem jednak polega na tym, że również na nawrócenie jest w grece specjalne słowo, a mianowicie metanoia. Gdyby Apostoł chciał więc powiedzieć o nawróceniu, mógł użyć po prostu słowa metanoia. Jednak nie zrobił tego.
Tylko Biblia Hosanna posługuje się tu słowem neofita, które w największym stopniu odpowiada użytemu w oryginale neofyton. Słabością tego rozwiązania może być to, że choć słowo neofita występuje w języku polskim, to jednak niewielu Polaków potrafi objaśnić jego znaczenie. Z pomocą przychodzą jednak umieszczone w Biblii Hosanna przypisy.
W Liście do Kolosan 2,18 czytamy:
Biblia Tysiąclecia: 18 Niechaj was nikt nie odsądza od nagrody, zamiłowany w uniżaniu siebie i przesadnej czci aniołów, zgłębiając to, co ujrzał. Taki, nadęty bez powodu zmysłowym swym sposobem myślenia,
Biblia Warszawsko-Praska: 18 Niech nie pozbawiają was wiecznej nagrody swoimi słowami ci, którzy się przechwalają przesadnym poniżaniem samych siebie oraz kultem aniołów, uzasadnionym jedynie ich prywatnymi widzeniami. Są to ludzie zadufani w swoim czysto ludzkim sposobie myślenia,
Biblia Hosanna: (18) Niech nikt was nie potępia, kto ma upodobanie w poniżaniu samego siebie i oddawaniu czci aniołom, a opierając się na swoich widzeniach pyszni się bezpodstawnie swoim cielesnym sposobem myślenia,
W Liście tym Apostoł Paweł negatywnie wypowiada się o kulcie aniołów. Ponieważ w Kościele katolickim kult oddawanie czci stworzeniom, takim jak święci, aniołowie oraz ich wizerunki, jest szeroko rozpowszechnione, tekst liturgiczny mówi o przesadnym kulcie aniołów, a nie po prostu kulcie aniołów. Inny katolicki przekład - Biblia Warszawsko-Praska - używa tu niewystępującego w oryginale słowa przesadny, ale w odniesieniu do poniżania samego siebie. Biblia Hosanna oddaje myśl Apostoła Pawła bez dodatków i mówi o poniżaniu samego siebie i o kulcie aniołów.
W Ewangelii według Mateusza 6,2 czytamy:
Biblia Tysiąclecia: 2 Kiedy więc dajesz jałmużnę, nie trąb przed sobą, jak obłudnicy czynią w synagogach i na ulicach, aby ich ludzie chwalili. Zaprawdę, powiadam wam: ci otrzymali już swoją nagrodę.
Biblia Hosanna: (2) Tak więc gdy dajesz jałmużnę, nie trąb przed sobą, jak to robią obłudnicy w synagogach i na ulicach, aby ich ludzie chwalili. Zapewniam was: Otrzymali swoją zapłatę.
Pan Jezus Chrystus, chcąc podkreślić wagę jakiejś swojej wypowiedzi, często posługiwał się zwrotem amen, amen lego. Zwrot ten Biblia Tysiąclecia oddaje za pomocą archaicznego "zaprawdę, powiadam wam". Ponieważ wypowiedź Pana Jezusa nie brzmiała w uszach ludzi Mu współczesnych ani archaicznie, ani dziwacznie, wydaje się, że wybór dokonany przez tłumaczy Biblii Hosanna, jest nieuzasadniony. Biblia Hosanna w tym miejscu mówi: "Zapewniam was".
Podsumowanie
Biblia Tysiąclecia jest bez wątpienia najpopularniejszym polskim przekładem Pisma Świętego. Nie jest jednak pozbawiona wad. Należy pamiętać, że w wielu miejscach tłumacze Biblii Tysiąclecia harmonizują tekst Pisma Świętego w taki sposób, aby był on zgodny z doktryną katolicką. Poza tym Biblia Tysiąclecia powstała jeszcze w wieku XX i już wtedy niektóre jej wyrażenia i zwroty mogły być uznane na niezrozumiałe lub obco brzmiące dla współczesnego czytelnika archaizmy.
Niewątpliwą zaletą Biblii Tysiąclecia jest jej powszechna dostępność w wielu różnych formatach i okładkach.
Ogólnie możemy przyznać Biblii Tysiąclecia ocenę 3/5, uznając ją za przekład dostatecznie dobry do codziennej lektury Pisma Świętego, choć nie pozbawiony istotnych wad.
Cytowaną powyżej Biblię Hosanna możecie natomiast nabyć w księgarni internetowej: https://superedycja.pl/Biblia-Hosanna-c31
---
Przejdź na stronę: https://www.superbiblia.pl
aby sprawdzić, co jeszcze przygotowałem dla Ciebie, abyś lepiej poznał Pismo Święte.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz